مسأله 1287ـ نماز آيات در چهار صورت واجب مي شوداوّل و دوم گرفتن خورشيد و ماه هرچند مقدار كمي از آنها بگيرد، خواه كسي بترسد يا نه. سوم زلزله، خواه كسي بترسد يا نه. چهارم صاعقه و بادهاي سياه و سرخ و هرگونه حوادث خوفناك آسماني در صورتي كه بيشتر مردم بترسند، بلكه براي حوادث خوفناك زميني نيز اگر موجب وحشت بيشتر مردم شود احتياط واجب آن است كه نماز آيات بخوانند.
مسأله 1288ـ هرگاه اموري كه نماز آيات براي آنها واجب است مكرّر اتّفاق بيفتد واجب است براي هريك از آنها يك نماز آيات بخواند، مثل اين كه چند بار زلزله شود، يا گرفتن خورشيد با زلزله همراه گردد، امّا اگر در بين نماز آيات اين امور واقع شود همان يك نماز آيات كافي است.
مسأله 1289ـ لازم نيست تعيين كند نمازي كه مي خواند براي كدام يك از اين حوادث است كه رخ داده، همين اندازه كه نيّت آنچه بر او واجب است بكند كافي است.
مسأله 1290ـ در صورتي نماز آيات واجب است كه اين امور در همان محل رخ دهد و اگر در شهرها و نقاط ديگر رخ دهد بر او واجب نيست.
مسأله 1291ـ در موقع گرفتن خورشيد يا ماه وقت نماز آيات از موقعي است كه شروع به گرفتن كرده و تازماني كه كاملاً باز نشده ادامه دارد، ولي احتياط مستحب آن است قبل از شروع به باز شدن نمازرابخواند.
مسأله 1292ـ هنگامي كه زلزله يا صاعقه و مانند آن اتّفاق مي افتد بايد بلافاصله نماز آيات را بخواند و اگر نخواند معصيت كرده و احتياط مستحب آن است كه تا آخر عمر هر وقت توانست بخواند.
مسأله 1293ـ اگر بعد از گذشتن وقت بفهمد تمام خورشيد يا ماه گرفته بوده، بايد قضاي نماز آيات را به جا آورد، امّا اگر تمام آن نگرفته باشد قضا واجب نيست.
مسأله 1294ـ اگر به او خبر دهند خورشيد يا ماه گرفته است ولي براي او يقين حاصل نشود و نماز نخواند بعداً معلوم شود كه راست گفته اند، اگر تمام خورشيد يا ماه گرفته باشد بايد نماز آيات را بخواند وگرنه واجب نيست.
مسأله 1295ـ اگر از گفته منجّمين و اشخاصي كه از اين امور اطّلاع دارند اطمينان پيدا كند كه خورشيد يا ماه گرفته، بايد نماز آيات را بخواند و نيز اگر بگويند فلان وقت خورشيد يا ماه مي گيرد و فلان مقدار طول مي كشد و به گفته آنها اطمينان پيدا كند، بايد وقت را رعايت كند.
مسأله 1296ـ اگر در وقتي كه نماز روزانه واجب است نماز آيات بر او واجب شود، هرگاه براي هر دو وقت دارد، هر كدام را اوّل بخواند اشكالي ندارد و اگر وقت يكي از آن دو تنگ شود، بايد اوّل آن را بخواند و اگر وقت هر دو تنگ باشد، بايد اوّل نماز روزانه را بخواند.
مسأله 1297ـاگر در وسط نماز روزانه بفهمد كه وقت نماز آيات تنگ است و وقت نماز روزانه هم تنگ باشد، بايد نماز روزانه را ادامه دهد بعد نماز آيات را بخواند و اگر وقت نماز روزانه تنگ نيست بايد آن را بشكند اوّل نماز آيات را بخواند، بعد نماز روزانه را و اگر در بين نماز آيات بفهمد وقت نماز روزانه تنگ است بايد نماز آيات را بشكند و مشغول نماز روزانه شود و بعد از آن كه نماز را تمام كرد بايد پيش از انجام كاري كه نماز را به هم مي زند، بقيّه نماز آيات را از همان جا كه رها كرده به جا آورد.
مسأله 1298ـ اگر در حال عادت ماهانه يا نفاس، آفتاب يا ماه بگيرد و تا آخر مدّتي كه خورشيد يا ماه بازمي شود از خون حيض و نفاس پاك نشده باشد، نماز آيات بر او واجب نيست و قضا هم ندارد.
دستور نماز آيات
مسأله 1299ـ نماز آيات دو ركعت است و هر ركعت پنج ركوع دارد و مي توان آن را دو گونه به جا آورد:
1ـ بعد از نيّت، تكبير بگويد و يك حمد و سوره تمام بخواند و به ركوع رود و سر از ركوع بردارد، دوباره يك حمد و يك سوره تمام بخواند، باز به ركوع رود، تا پنج بار اين كار را انجام دهد، بعد از بلند شدن از ركوع پنجم دو سجده نمايد و برخيزد و ركعت دوم را مانند ركعت اوّل به جا آورد و تشهّد بخواند و سلام دهد. 2ـ بعد از نيّت و تكبير و خواندن حمد، آيه هاي يك سوره را پنج قسمت كند و يك قسمت از آن را بخواند و به ركوع رود، بعد سر بردارد و قسمت دوم از همان سوره را (بدون حمد) بخواند و به ركوع رود و همين طور تا پيش از ركوع پنجم سوره را تمام نمايد و بعد به ركوع رود و ركعت دوم را هم به همين صورت به جا آورد، مثلاً سوره «قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» را به ترتيب زير تقسيم كند: قبل از ركوع اوّل: «بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» بگويد و به ركوع رود بعد بايستد و بگويد: «قُلْ هُوَ اللّهُ اَحَدٌ» باز به ركوع رود و سربردارد و بگويد: «اَللّهُ الصَّمَدُ»، باز به ركوع رود و سر بردارد و بگويد: «لَمْ يَلِدْ وَ لَمْ يُولَدْ» و به ركوع رود و سر بردارد و بگويد: «وَ لَمْ يَكنْ لَهُ كفُوَاً اَحَدٌ»، بعد به ركوع رود و بعد از سر برداشتن دو سجده كند و ركعت دوم را نيز مانند ركعت اوّل به جا آورد و در آخر تشهّد بخواند و سلام گويد.
مسأله 1300ـ مانعي ندارد كه در نماز آيات ركعت اوّل را مطابق يكي از اين دو روش به جا آورد و ركعت دوم را مطابق روش ديگر.
مسأله 1301ـ تمام كارهايي كه در نماز روزانه واجب و مستحبّ است در نماز آيات هم واجب و مستحبّ است، فقط در نماز آيات اذان و اقامه نيست و به جاي آن سه مرتبه به اميد ثواب «الصَّلاة» مي گويد.
مسأله 1302ـ مستحبّ است در هر ركعت قبل از خم شدن براي سجده «سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ» وَ «اللّهُ اَكبَرُ» بگويد و نيز قبل از هر ركوع و بعد از آن تكبير بگويد.
مسأله 1303ـ مستحبّ است قبل از ركوع دهم قنوت بخواند.
مسأله 1304ـ اگر در عدد ركعات شك كند و نداند چند ركعت خوانده و فكرش به جايي نرسد، نماز باطل است، ولي اگر در عدد ركوعها شك كند بنابر كمتر مي گذارد و اگر از محل گذشته يعني وارد سجده شده باشد اعتنا نمي كند.
مسأله 1305ـ هر يك از ركوعهاي نماز آيات ركن است و اگر عمداً يا سهواً كم و زياد شود نماز باطل است.
